مفهوم ابرداده
 

واژه ابرداده یا meta data از ریشه لاتین meta به معنی ماهیت و data به معنی اطلاعات یا داده گرفته شده است. تاریخچه شكلگیری و افزایش بسامد كاربرد اصطلاح ابرداده به طور عمده به دهه ۱۹۹۰ و پیدایش شبكه جهانی وب(۴) در سال ۱۹۹۳ باز میگردد. در مورد ابرداده تا كنون تعاریف متعددی ارائه شده است، اما در سادهترین تعریف ابرداده به دادهها و اطلاعاتی درباره منابع اطلاعاتی اطلاق میشود. به تعبیر خاص ابرداده ابزاری است كه برای شناسایی، توصیف (۵)و ردیابی(۶) منابع اطلاعاتی الكترونیكی موجود در شبكه اینترنت به كار میرود. در اطلاعرسانی از ساده ترین تعریف برای ابرداده استفاده میشود و آن را دادههای سازمانیافته درباره دادهها میدانند. در واقع ابرداده، داده سازماندهیشدهأی است كه خصوصیات یك منبع( اطلاعاتی) را تشریح میكند.یا به زبان دیگر ابرداده اطلاعاتی است كه به صورت انعكاسی اطلاعات دیگر را مشخص میكند. یعنی دادهأی درباره دادهها میباشد. اصطلاح ابرداده، اصطلاح جدیدی نیست . كتابداران سالهاست كه در كتابخانهها به فهرست نویسی كتابها و مجلات میپردازند. فهرست كتابخانه خود نوعی ابرداده است كه برای یافتن كتابها و مجلات در زمینههای موضوعی خاص و بازیابی آنها از قفسه كتابخانه مورد استفاده قرار میگیرد.در واقع همانطور كه فهرستها (۷)در كتابخانهها برای جستجو، سازماندهی و بازیابی منابع كتابی و غیركتابی مورد استفاده قرار میگیرد، ابرداده نیز همچون فهرستی برای جستجو، سازماندهی و بازیابی منابع الكترونیكی موجود در شبكه جهانی اینترنت مورد استفاده قرار میگیرد.لذا با توجه به تعاریف بالا روشن میگردد كه ابرداده در واقع نوعی روش و ابزار برای سازماندهی و بازیابی منابع الكترونیكی شبكه اینترنت میباشد.برای عینیتر نمودن مفهوم ابرداده میتوان به این نكته اشاره كرد كه اطلاعات ابرداده أی در مورد یك منبع الكترونیكی برای مثال در محیط وب شامل اطلاعات مربوط به عنوان سایت یا منبع، موضوع، پدید آورنده سایت، ناشر، تاریخ نشر یا ایجاد سایت ، جزئیات مالكیت معنوی اثر، زبان، پوشش، توصیف و كلید واژههای قابل جستجو برای هر منبع و كدها و نشانههایی برای ردهبندی محتوایی مدارك میباشد.شایان ذكر است كه نشانههای ابردادهأی در شرایط عادی در مرورگرهای وب (۸) نشان داده نمیشوند ، اما با انتخاب گزینه source از منوی view.در هر كدام از مرورگرهای وب نظیر اینترنتاكسپلورر(۹) و یا نت اسكیپ(۱۰) میتوان ابرداده هر سایتی را ملاحظه نمود.

اهمیت و كاربرد ابرداده
 

ابر داده روشی نظاممند است كه منابع اطلاعاتی را برای كاربران دسترسپذیر(۱۲) و قابل فهم میسازد. اساس كاربرد ابرداده تسهیل جستجو، مكانیابی، انتخاب ، ارزیابی و مستند سازی منابع شبكهای میباشد كه موجب افزایش دقت بازیابی و تسهیل جستجوی منابع شبكه های میگردد. اما به تعبیر دقیقتر كاربردهای مهم ابر داده شامل موارد زیر میباشد.
۱-تسهیل جستجو و بازیابی منابع اطلاعاتی شبكه اینترنت
۲-نظم بخشیدن به منابع اطلاعاتی موجود در اینترنت
۳-توصیف پایگاههای اطلاعاتی، تصاویر دیجیتالی،(۱۳) فایلهای صوتی و سایر منابع غیر متنی شبكه
۴-تحلیل محتوا و نمایهسازی و سازماندهی انواع منابع اطلاعاتی شبكه
۵-تطبیق، اشتراك و یكپارچهسازی منابع اطلاعاتی ناهمگن شبكه اینترنت
۶-فراهمآوردن زمینه استفاده مجدد از انواع اطلاعات توزیع شده در محیط شبكه از طریق مستند سازی محتوای اطلاعات.۷-ایجاد امكان برای دسترسی كاربران شبكه به اطلاعات دقیق و مرتبط
۸-مدیریت برحجم گستردهای از اطلاعات شبكه اینترنت

عناصر و اجزای تشكیل دهنده ابرداده
 

اجزاء و عناصر تشكیل دهنده ابرداده به سه دسته كلی تقسیم میشوند كه عبارتاند از: الف) عناصری كه اساساً مربوط به محتوای منبع یا سایت میباشند: مثل عنوان، زبان، موضوع، توصیف، ارتباط، پوشش.
ب) عناصری كه با مالكیت منبع در ارتباط میباشند: نظیر مؤلف یا پدید آورنده، همكار، حقوق
ج) عناصری كه در اصل به ظاهر فیزیكی منبع مربوط هستند، مثل تاریخ، شكل یا قالب، (۱۴) مشخص كننده یا شناسه گر(۱۵)

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: